Kanaal vernauwing (zijdelingse stenose) animatie:

Wat zijn de klachten bij spinaal stenose ?

Klinische klachten worden bepaald door de plaats van de vernauwing (en dus zenuwknelling).

1. Bij centrale kanaal vernauwing of spinaalstenose is er typisch een doffere  pijn of uitstraling van uit de rug naar beide benen ontstaat na een tijdje stappen. De wandelafstand is hierdoor verminderd. Om deze klachten te laten verdwijnen moet er een tijdje stil gestaan worden. Voorover buigen helpt ook. Het wandelen wordt dus telkens onderbroken door een verplichte rustpauze, men stapt met intervallen. Het telkens moeten stoppen na een eindje stappen  wordt neurogene claudicatio genoemd. Naarmate de kanaalvernauwing toeneemt wordt de afstand die in één keer kan worden afgelegd steeds korter.

Meestal is er bij kanaalvernauwing géén (belangrijke) rugpijn. Het centrale kanaal is groot, wat maakt dat het jaren duurt voordeel er voldoende botaangroei is om het ruggenmergkanaal beduidend te vernauwen. De gangstoornissen treden daardoor maar langzaam en geleidelijk op. Sommige mensen ervaren de noodzaak tot stoppen door een hevige druk of pijn in de onderrug, klachten die dan ook weer typisch verdwijnen bij een rust interval. Bij vooroverbuigen van de rug vergroot de diameter van het kanaal, zoals je de knik uit een tuinslag zou halen. Daardoor is het ook typisch dat voorovergebogen stappen beter gaat. Soms gaan mensen automatisch vooroverhangen tijden het wandelen. Stappen waarbij je kan voorover leunen gaat ook beter . Daarom kan er beter bergop gestapt worden of met een winkelwagentje om op te leunen. Fietsen lukt ook prima door dezelfde gebogen houding. 

Langzaam kunnen mensen minder en minder ver stappen, wat resulteert dat ze uiteindelijk het huis niet meer kunnen uitgaan. Progressief vermindert de zelfredzaamheid door zeer moelijk stappen. 

2. Bij laterale recessus vernauwing zijn er vaak klachten vergelijkbaar met deze van een discushernia. Deze ischias klachten zijn heviger, er is ook rustpijn,ontstaan plotser en zijn slechts in één been aanwezig. Ook hier is de rugpijn eerder op de achtergrond of reeds van lange duur. Er is uitsttraling aan één kant naar de bil,dij, kuit en soms tot in de voet met naast pijn soms ook gevoelsstoornissen.

Wat veroorzaakt een kanaal vernauwing?

1. Kanaal vernauwing ontstaat meestal door slijtage aan de rug door het verouderen. De klachten komen dan ook meer voor boven de vijftig jaar. Door slijtage aan de tussenwervelschijf en/ of aan de kleine gewrichtjes ( facetten) van de rug 'groeit' als het ware het ruggenmerg kanaal van de onderrug langzaam dicht. Soms gaat dit gepaard met een wervelverschuiving ('spondylolysthesis'), wat de vernauwing nog sterker maakt. Door dit alles worden de onderrug zenuwen worden langzaam samengedrukt  in een te nauwe ruimte. Deze vernauwing gaat over vele jaren langzaam toenemen wat maakt dat de  de zenuwen tijd hebben om zich aan te passen, waardoor er meestal geen pijn in rust is. 

Vaak is er door minimaal trauma een locale zwelling ontstaan in een reeds sterk vernauwde laterale recessus. Door deze zwelling wordt  het precaire evenwicht van een net-niet geknelde zenuw verstoord. De zenuw heeft geen plaats in reserve om te verschuiven door de vernauwde ruimte en knelt zichzelf vast tegen de wanden van het kanaal. 

Er kunnen ruwweg drie soorten vernauwingen aanwezig zijn, al of niet in combinatie. 

Bij zijdelingse kanaal vernauwing ('laterale recessus stenose') is er enkel aan één kant van het hoofd kanaal een belangrijke vernauwing, er is dan enkel uitstraling naar die kant.

Bij centrale kanaal venauwing ('centrale spinaal stenose') is de volledige buis van het kanaal verstopt en zullen er dan ook  klachten in beide benen aanwezig zijn. 

Aan de wervels zit er op elke schakel twee zijdelingse openingen waar de linker en rechter zenuw aftakken naar het been. Als een van deze zenuwopening vernauwd is (foraminale stenose') ontstaat een knelling van de respectievelijke zenuw. Gezien hier slechts één zenuw verdrukt is zijn de  klachten  gelijklopend met deze van een discus hernia.

Zelden is een kanaal vernauwing aangeboren. De klachten treden hier echter ook pas op op latere leeftijd. 

Zijn er verschillende soorten kanaal vernauwingen? 

Er bestaan globaal drie verschillende plaatsen waar de vernauwing kan optreden. 

• Centrale spinaal stenose

• Laterale recessus stenose

• Foraminale stenose

1. Centrale spinaal stenose:

Er zijn twee te onderscheiden vormen van centrale kanaal vernauwing:

1. Weefsel (vooral bot) aangroei. Dit is wat klassiek een "spinaal stenose" genoemd.

2. Wervel verschuiving. "spondylolysthesis"

Bij de "klassieke" spinaal stenose wordt door slijtage van de rug door verouderen de volledige diameter van het ruggenmerg kanaal verkleind.  de vernauwing wordt veroorzaakt door een combinatie van botaangroei in het ruggenmergkanaal, bulging disc en verdikte wervel ligamenten.

2. Laterale recessus stenose:

De "laterale recessus" is de zijdelings groeve van het ruggenmergkanaal. Op deze plaats is er plaats voor een afzonderlijk zenuw die net is afgetakt van het ruggenmerg. In deze  ruimte aan de zijkant van het ruggenmerg kanaal loop de zenuw richting zenuwopening( neuroforamen). Bij verkleinen laterale recessus door bot aangroei en soms discus uitpuiling ontstaat er druk op deze zenuw en ischialgie. 

3. Foraminale stenose

Hoe wordt een kanaal vernauwing behandeld ?

Puur wetenschappelijk beschouwd zijn er maar twee therapieën die bewezen helpen bij een beenderige kanaal vernauwing.

• Het gebruik van een looprekje of rollator

• Operatieve kanaal verbreding.

Bij het vooroverbuigen van de rug vergroot de diameter van het ruggenmergkanaal lichtjes. Daarom hebben mensen met een kanaal stenose ook de natuurlijke neiging om voorover gebogen te stappen. Dit is echter een lastige en vermoeiende houding voor het lichaam.  Het looprekje maakt dat je armen kunnen steunen terwijl je toch een beetje met een gebogen rug kan stappen.  Je kan zo zelf de diameter van het ruggenmerg kanaal zonder belasting van de romp spieren (beperkt) doen toenemen. 

Er worden bij kanaal vernauwing soms epidurale infiltraties gegeven. Dit heeft géén bewezen effect op een kanaalvernauwing. Dit is niet onlogisch gezien het een (vooral) door botaangroei veroorzaakt probleem is, en bot niet verdwijnt door injecties. Om die reden werd trouwens de terugbetaling van epidurale infiltraties voor onderrug kanaal vernauwing afgeschaft in België. 

Kanaal vernauwing met klachten in de benen wordt in onze dienst om de minst invasief mogelijke manier behandeld dmv een full-endoscopische decompressie van het kanaal of een endoscopische verbreding van het  neuroforamen.